Σάββατο 13 Μαρτίου 2010

θύμα ένοχο, θύμα ανεπίτρεπτο....


Η δίκη του Αλέξη
Με αφορμή τις συζητήσεις για τον τόπο διεξαγωγής της δίκης του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, έγραφα στις 13/11/2009: "η δίκη του Αλέξη" να σηματοδοτεί όχι παραδρομές ή γλωσσικές ευκολίες του δημοσιογραφικού λόγου αλλά κάτι που μοιάζει με την αλήθεια. Με μια αλήθεια που υπερβαίνει ακόμα και την αναλγησία με την οποία ανασύρθηκαν φάκελοι και δυσφημιστικά στοιχεία για το θύμα πριν ακόμα γίνει η κηδεία του. Μια αλήθεια που τρέφεται ένα χρόνο τώρα απ' τις σάρκες του νεκρού παιδιού, μια αλήθεια που τον καθιστά υπεύθυνο για όσα συνέβησαν τον περασμένο Δεκέμβρη και όσα "φημολογείται" ότι θα συμβούν τον φετεινό... Με πρωτοστατούντα τον θεσμικό λόγο περί αναμενόμενων ταραχών και εξοπλισμού της αστυνομίας για την καταστολή τους, το διακύβευμα έπαψε να είναι η απονομή της δικαιοσύνης κι έγινε η τήρηση της τάξης».
Έπεσε νεκρός*
Λίγους μήνες μετά, η δημοσιογραφική αφήγηση για την συμπλοκή δύο πολιτών με αστυνομικούς στη Δάφνη τα ξημερώματα της περασμένης Τετάρτης, που είχε ως αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του Λάμπρου Φούντα, δομείται γύρω από την εμπλοκή της Αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας στις έρευνες για πιθανή ανάμειξη του θύματος σε τρομοκρατικές ενέργειες ή την συμμετοχή του σε τρομοκρατική οργάνωση. Ενώ, λοιπόν, η αρχική αφήγηση αναφέρεται σε αιματηρή συμπλοκή που ξεκίνησε επειδή αστυνομικοί θεώρησαν ύπαπτα δύο άτομα που επέβαιναν σ' ένα αυτοκίνητο, η εκ των υστέρων αφήγηση δομείται στο ενδεχόμενο ο πυροβολισμός αυτός να πρόλαβε μελλοντική ή σχεδιαζόμενη τρομοκρατική ενέργεια. Έτσι για μια ακόμα φορά ο λόγος για το "ποιον" του θύματος, βγήκαν οι φάκελοι να χρωματίσουν την αφήγηση κι έγινε μια παρένθεση η ευκολία με την οποία ξαπλώθηκε νεκρός ένας πολίτης, κτυπημένος πισώπλατα από τη σφαίρα αστυνομικού που τον θεώρησε ύποπτο. Το θύμα, εξάλλου, είχε φάκελο από την συμμετοχή του στα γεγονότα του Πολυτεχνείου του 1995, μαζί με άλλους 500, γιατί να μην συνάγεται λοιπόν ότι, στην ηλικία του πια, θα είχε ανεβεί στην ιεραρχία της τρομοκρατικής κοινότητας;! Βήμα, βήμα να κτίζεται το προφίλ του ένοχου θύματος, τα 35 χρόνια της ζωής του οποίου [πολύ περισσότερα από τα 15 χρόνια της ζωής του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου] χωράνε πολλά ενδεχόμενα επικινδυνότητας...
Δεν τον γνώριζα...
Δέχτηκε τη συγνώμη του νεαρού αστυνομικού ο Μανώλης Γλέζος, που θα μπορούσε να είχε πέσει κι αυτός, σκοντάφτοντας στην φυσούνα του φονικού όπλου καταστολής των διαδηλώσεων. "Δεν τον γνώριζα", "Δεν μαθαίνουν ιστορία", οι άξονες μιας αφήγησης που αναγνωρίζει την ενοχή της μη αναγνώρισης του ιστορικού στελέχους της αριστεράς αλλά και πάλι σε παρένθεση η αναζήτηση ενόχων για την πράξη που έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή ενός [οποιουδήποτε τυχαίου, ανώνυμου όπως συνηθίζουμε να λέμε] ασπρομάλλη γέροντα που έχει τα κουράγια να μπει ανάμεσα στα ΜΑΤ και τους διαδηλωτές -διάβασα μάλιστα και κάμποσες αναλύσεις για τους σημερινούς νέους που δεν διδάσκονται ιστορία!-, όταν ένας νεαρός αστυνομικός λειτουργεί, κατά δήλωσή του, με τό ένστικτο και όχι τη λογική ["Ενστικτωδώς έσπευσα να υπερασπιστώ τους συναδέλφους μου. Λειτούργησε περισσότερο το υποσυνείδητο παρά η λογική. Δεν τον γνώριζα, όχι. Του ζήτησα ταπεινά συγγνώμη για αυτό που έγινε και τη δέχθηκε. Θα μπορούσε να ήταν ο παππούς μου". http://news.ert.gr/el/ellada/koinonia/34265-syggnomi-tou-astynomikou-sto-manoli-glezo]
Κι έτσι η πράξη της συγνώμης απομειώνεται από την κοινωνική της βαρύτητα κι ενδύεται αντίστροφα νοήματα. "Θα μπορούσε να ήταν ο παππούς μου", αλλά τι δουλειά θα είχε ο παππούς του εκεί;
Θύμα απρόσμενο πριν γίνει ανεπίτρεπτο...
Κι όμως μιλάμε πολύ για το θύμα τις τελευταίες δεκαετίες, αναβαθμίζεται ο ρόλος του, στην έννοια του θύματος προσδίδεται ένα συλλογικό περιεχόμενο από το οποίο εκπορεύεται και η αντίληψη ότι το ενδεχόμενο θυματοποίησης αναφέρεται σε μια συλλογική εμπειρία, η οποία δεν αφορά κάποιους ατυχείς πολίτες αλλά το σύνολο των πολιτών. Παράλληλα, επανέρχεται στο προσκήνιο η θετικιστική έννοια της επικινδυνότητας, αναδεικνύοντας για μια ακόμα φορά την απόσταση η οποία χωρίζει τον εγκληματία από τον νομοταγή πληθυσμό.
Συνιστούν ρωγμή στους Λόγους περί θυμάτων και δραστών τα παραπάνω παραδείγματα; Θα έλεγα ότι δεν αποτελούν καν εξαιρέσεις, έστω και επιφαινόμενες, γιατί τις γεννούν οι ίδιοι οι Λόγοι περί εγκλήματος στους οποίους ενδημούν ταξινομήσεις και όχι πράξεις, ενδημούν προγνώσεις επικινδυνότητας όπου οι κατηγοριοποιήσεις είναι σαφείς: κάποιοι είναι εξ ορισμού δράστες ακόμα κι όταν πέφτουν ως θύματα. Ταξινομήσεις, δηλαδή, οι οποίες εγγράφονται με τόσο ισχυρό τρόπο, ώστε να ανακαλούνται "ενστικτωδώς" τη στιγμή της δράσης και να είναι σχεδόν αυτονόητη η νοηματοδότησή της...
* Συνήθης έκφραση στην αναγγελία ή τον τίτλο της είδησης. Έπεσε... Για την ακρίβεια, αναζητούνται τα σχοιχεία που αποδεικνύουν ότι είχε ήδη [εκ]πέσει και η σφαίρα απλώς επιβεβαίωσε την [εκ]πτώση του
η εικόνα είναι από τη σελίδα: http://www.omniscienceprinciple.com/victim.php

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου