Σάββατο 3 Απριλίου 2010

Η ένοπλη βία και η βία του επιχειρήματος



1973, Ρώμη, Piazza Bologna, λίγα λεπτά μετά τα μεσάνυχτα. Μια ομάδα νεαρών πλησιάζει ένα τηλεφωνικό θάλαμο γιατί κάποιοι ήθελαν να επικοινωνήσουν με τους δικούς τους στην Ελλάδα. Μπήκα τελευταία αλλά οι δικοί μου δεν απαντούσαν στο τηλέφωνο κι έτσι φύγαμε απ’ το χώρο τουλάχιστον 2-3 λεπτά πριν από το προβλεπόμενο. Ίσα-ίσα ο χρόνος που χρειάστηκε για να μην τιναχτούμε στον αέρα όταν εξερράγη ο εκρηκτικός μηχανισμός που είχε τοποθετηθεί στο θάλαμο. Εμείς,  οι τυχαία υποψήφιοι για διαμελισμό, ήμασταν ένοχα θύματα στη λογική της μαύρης ιταλικής τρομοκρατίας ως ξένοι και ως αριστεροί  -«κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες κοινωνικής έντασης»; Μεταφέρω ένα επιχείρημα από την τελευταία προκήρυξη των Πυρήνων της Φωτιάς στην οποία, με αναφορές  στη φασιστική ιταλική τρομοκρατία, αποποιούνται τα «τυφλά» κτυπήματα, κατά συνέπεια και τη σχέση τους με τον φόνο του νεαρού Αφγανού στα Πατήσια. Για να σημειώσω απλώς ότι, όταν παίζεις με τα όπλα, το κτύπημα είναι καταρχήν τυφλό καθώς τίποτα δεν εγγυάται ότι δεν θα είναι…
Είναι μεγάλος ο πειρασμός να επεκταθώ στο σχολιασμό ολόκληρης της, σχεδόν απολογητικής, προκήρυξης των Πυρήνων της Φωτιάς, αλλά θα περιοριστώ στο σημείο όπου οι συντάκτες της θυματοποιούνται[1]  μιλώντας για το «αντίβαρο ενδεχόμενου ατυχήματος»∙ το σημείο στο οποίο συγκρούεται μετωπικά η επαναστατική φαντασίωση με την πραγματικότητα, μια  πραγματικότητα  η οποία παράγει πραγματικά θύματα και όχι μόνον ως «ατυχήματα»∙ το σημείο στο οποίο δομείται και η φαντασίωση μιας «συναλλαγής» όπου το έτερο συμβαλλόμενο μέρος είναι το ζητούμενο καθώς οι διακηρύξεις, παραμένοντας τραγικά αυτοαναφορικές, αναζητούν εσαεί ακροατήρια: προκειμένου  να επιτελεστεί αυτό το δούναι και λαβείν, όταν ο πρόθυμος να λάβει δεν είναι ορατός, τότε τον κατασκευάζουμε ή πάμε να τον πείσουμε με καινούργια επιχειρήματα –εδώ τα γυμνά μας στήθη! εδώ  κι εμείς απροστάτευτοι στη βία, πομποί και δέκτες της συνάμα. Κι έτσι, επαναστατική ή αστική η επικαλούμενη ηθική –αδιάφορο-, η βόμβα θα εκραγεί αναπόφευκτα εκεί που θα συναντηθεί η φαντασίωση της προεπαναστατικής περιόδου με τις πρακτικές του νόμου και της τάξης ως μοναδικού αντίδοτου της βίαιης κοινωνίας. Εκεί όπου δεν υπάρχουν αθώα ή ένοχα αλλά απλώς θύματα, απροστάτευτα απέναντι στη βία του επιχειρήματος είτε με βόμβες εκφράζεται είτε με κυρώσεις –των θετικών συμπεριλαμβανομένων! Την βία, για παράδειγμα, του επιχειρήματος ότι όλοι μοιραζόμαστε τον ίδιο στόχο αλλά δεν ξέρουμε πώς να τον πετύχουμε και εκχωρούμε το δικαίωμα σ’ όποιον και όπως το αρπάξει πρώτος ή, απ’ την άλλη, ότι οι κοινωνίες μας είναι κατά πρωτοφανή τρόπο  βίαιες και απαιτούν εξειδικευμένες μορφές καταστολής, λες κι ήταν ειρηνικός ο κοντινός μας 19ος αιώνας, για να μην ανασκάψουμε και πιο βαθειά την ιστορία. 
Έτσι, δεν θέλω να μιλήσω για «νέα γενιά» τρομοκρατών, γιατί οι έννοιες απομειώνονται από θεμελιακά νοήματα, χάνουν τα συμφραζόμενά τους στις κατασκευές συλλογικών υποκειμένων και όρων να τα ντύσουμε. Ίσως, αναζητώντας την ιστορικότητα αυτής της βίας, να πρέπει να απεκδύσουμε τη συνθήκη από επιθετικούς προσδιορισμούς. Ίσως, αφαιρώντας το επίχρισμα του πολιτικού,  να βρούμε τον πυρήνα της πολιτικής εκεί όπου συναρθρώνεται η «νόμιμη» με την «παράνομη» βία∙ η μία ως άλλοθι και ως επιχείρημα της άλλης.  Όπως λέει ο  Dario Melossi (1994, ‘Theeconomyof illegalities: normal crimes, elites and social control in comparative analysis’, στο D. Nelken (επιμ.), The futures of criminology, London: SAGE):  «Όταν μιλάμε, για κοινωνικό έλεγχο σε δεδομένες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες δεν μιλάμε για εξάλειψη της βίας ή των παράνομων συμπεριφορών, αλλά για μορφές κοινωνικού ελέγχου οι οποίες επιτρέπουν στο κοινωνικό σύστημα να αναπαράγεται με αυτά τα ποσοστά βίας ή εγκληματικότητας που χαρακτηρίζουν την ίδια τη φύση των κυρίαρχων κοινωνικών σχέσεων. Είναι δε προς το συμφέρον των ηγετικών ομάδων να μην απειλήσουν τις ίδιες τις βάσεις αυτής της κοινωνίας - άρα και της εξουσίας τους - εξαφανίζοντας το έγκλημα και τη βία» 


[1] «ΤΟ ΡΙΣΚΟ ΠΟΥ ΠΑΙΡΝΟΥΜΕ ΩΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΤΕΙ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΕΡΜΕΤΡΗ ΠΡΩΣΟΠΙΚΗ ΜΑΣ ΕΚΘΕΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΩΣ ΑΝΤΙΒΑΡΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ»


Φιλοξενείται στην ΑΥΓΗ της Κυριακής, 3 Απρίλη 2010 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου